На Tuzin.fm глядзім фільм «Песьняры», зьняты ў 1971 годзе рэжысэрам Уладзімерам Арловым. Стужка ў той час сталася для гледачоў такім жа шокам, як запісы «Бітлз».
Фільмаграфія ансамблю «Песьняры» надзвычай багатая. Іх музыка гучыць у вялікай колькасьці мастацкіх, анімацыйных, дакумэнтальных карцінаў, у адзьнятых зборных і сольных імпрэзах, у тэлеперадачах, а яшчэ ў так званых фільмах-канцэртах. Першы зь іх датуецца 1971 годам. Для многіх тагачасных гледачоў фільм, які называўся папросту «Песьняры», стаўся ня меншым шокам, чым запісы «Бітлз».
МАСКВА ДАЛА ДАБРО
Некаторыя відэаздымкі меліся й у прота-»Песьняроў» – ВІА «Лявоны». Але першы маштабны фільм пра мулявінскі ансамбаль зьняў рэжысэр Уладзімер Арлоў. Між іншым, у дэбютнай канцэртнай праграме «Песьняроў» меўся твор на словы Арлова й музыку Грышмана «Трубачы». Аднак аніякіх запісаў гэтае песьні не засталося.
Менавіта «Трубачоў» Мулявін і кампанія выконвалі ў першым туры Ўсесаюзнага конкурсу артыстаў эстрады. Тое было ў кастрычніку 1970. Як вядома, «Песьняры» сталі ляўрэатамі конкурсу – то бок, атрымалі афіцыйнае прызнаньне ў Маскве. Таму кіраўніцтва беларускага «Тэлефільму» лёгка пагадзілася зь ідэяй спадара Арлова зафіксаваць маладых музыкаў на стужку.
На фота: рэжысэр Уладзімер Арлоў падчас працы (1971)
ДЛЯ КОЖНАЕ ПЕСЬНІ – СВОЙ ПАВЕРХ
Падрыхтоўчы працэс да здымак распачаўся ўжо ў лістападзе 1970-га, а самі здымкі адбыліся ў студзені 1971 за 10 дзён. У павільёне №2 «Беларусьфільму» была збудаваная сцэна амаль пад столь у выглядзе батлейкі – старадаўняга народнага тэатру лялек. Рэжысэр раскрывае канцэпцыю для чытачоў Tuzin.fm: «Ідэю батлейкі прыдумаў Яўген Ігнацьеў, мастак “Беларусьфільму”. “Райскія” песьні пра каханьне сьпяваліся на верхнім паверсе, сярэдні паверх адводзіўся для побытавых сьпеваў, а ўнізе выконваліся жартоўныя, сатырычныя творы тыпу “Забалела мая галованька”».
Між іншым, «Галованька» – можна сказаць, сольны нумар Алеся Дзямешкі, дзе ён ня толькі салюе на бубнах, але й сьпявае. Пазьней «Галованька» трансфармавалася ў іншую песьню «Чарачка мая» й выйшла на адзіным канцэртным альбоме. Кажучы канкрэтна пра ўдарнае сола Дзямешкі ў фільме, Уладзімер Мулявін зазначаў: «А Шурык наш не квадратамі, ён коламі грае».
МРОЯ ІЛЬВА ДУРАВА
Тлумачэньне, што такое батлейка, даецца на самым пачатку фільму. Эпізод здымаўся ў Музэі тэатральнага мастацтва ў Маскве. У кадры – сапраўдная беларуская аўтэнтычная батлейка. Але (такі ўжо быў бязбожны час) біблейскія Тры Каралі названыя «прадстаўнікамі эксплюататарскіх клясаў». Між іншым, экскурсавода грае жонка расейскага актора Льва Дурава, і ён таксама зьяўляецца ў кадры. Рэжысэр тлумачыць: «Леў Дураў граў наведніка музэю, які гэтай батлейкай зацікавіўся. І калі экскурсія пайшла далей, ён застаўся й пачаў дакранацца да фігурак, а яны быццам ажывалі пад ягонымі рукамі. Уся далейшая дзея - гэта нібыта ягоная мроя…»
Па словах Арлова, «Песьняры» здымаліся ахвотна, апантана й з энтузіязмам. Яны не маглі суцішыцца нават у перапынках. З усіх павільёнаў зьбягаліся людзі, каб паслухаць, як «Песьняры» сьпяваюць паўзабароненых «бітлоў». На заўвагу Арлова наконт таго, што музыкі зрываюць здымачны працэс на «Беларусьфільме», Мулявін адказаў: «Хай граюць, абы не пілі ды ня кралі».
НУМАРЫ-НАВЭЛЫ
Візуальнае вырашэньне кожнае песьні ў фільме-канцэрце «Песьняры» два Ўладзімеры – Арлоў і Мулявін – выдумлялі як асобную навэлу. Так зьявілася брычка, сабраная з барабаннае устаноўкі, характэрная гітарная касавіца, група манэкеншчыцаў і тры сотні сьвечак. Рэжысэр прызнаецца: «Я шмат гадоў ня бачыў гэты фільм. Недзе пяць год таму я яго перагледзеў. Вы ведаеце – ня сорамна! Без кампутара, бязь лічбавых эфэктаў усё было зроблена вельмі цікава. Калі “Купалінку” здымалі, у нас была шкляная падлога, і адначасова запальваліся трыста сьвечак, вакол “Песьняроў” віравалі дзявочыя карагоды, памножаныя й размытыя лінзай».
Фрагмэнты з фільму-канцэрту «Песьняры» 1971 г. дагэтуль цытуюцца на ўсіх тэлеканалах, як толькі заходзіць гаворка пра Мулявіна. Менавіта пасьля гэтае працы за Алесем Дзямешкам замацавалася амплюа камічнага пэрсанажа, а за Лявонам Барткевічам – рамантычнага героя. Яшчэ адна адметнасьць фільму ў тым, што чатыры зь дзесятку прадстаўленых песень верагодна плянаваліся для першага дыску-гіганту «Песьняроў», але ж у яго ня трапілі ды й на міньёнах не выдаваліся: «Галованька», «Купалінка», «Як я ехаў да яе» й «Бывайце здаровы».
«ХЛОПЕЦ» З «СОКАМ»
У тым жа 1971 г. на экраны СССР выйшла спартыўная драма «Міравы хлопец» альбо «Хлопец што трэба». Стужка адразу ж пачынаецца зь песьні ў выкананьні «Песьняроў», што становіцца лейтматывам усяго фільму – «Бярозавы сок». Перамовы з Уладзімерам Мулявіным наконт удзелу ў гэнай карціне адбыліся акурат падчас здымкаў фільму-канцэрту.
Літаральна на наступны дзень там жа на студыі «Беларусьфільму» «Песьняры» запісалі песьню, што потым выратавала іх ад забароны. Бо пасьля канцэрту ў расейскім Волжску ў 1971, дзе здарыўся канфлікт зь мясцовымі тэлевізіёншчыкамі, ансамбаль амаль на год трапіў у «чорны сьпіс» і мог быць расфармаваны. Дарэчы, сам Уладзімер Арлоў зьняўся ў фільме «Міравы хлопец» у ролі замежнага агента. Але гэта ўжо зусім іншая гісторыя.
Фільм «Песьняры» разьмяшчаецца на Tuzin.fm са згоды рэжысэра Ўладзімера Арлова. Фотаздымкі ўзятыя зь яго ж архіву.
На загалоўным фота: “Песьняры” падчас здымак фільму-канцэрту
Віктар Сямашка, Tuzin.fm
